2015թ-ի փետրվարին McKinsey հայտնի խորհրդատվական ընկերությունը հրապարակեց 2014թ-ի տարեկան «Debt and (not much) deleveraging» կոչվող զեկույցը՝ համաշխաշխարհին պարտքերի մասով: Ուսումնասիրությունը հիմնված է 47 երկրների տվյալների վրա: Դրանք տնտեսապես զարգացած երկրներն են (25), խոշոր զարգացող երկրները (22), որոնց թվում են Չինաստանը, ինչպես նաև նախկին սոցիալիստական երկրները՝ ներառյալ ՌԴ-ն: Մասնագետների կարծիքով նման ներգրավվածությունը բավարար է պարտքերի մասով համաշխարհային վիճակը պարզելու համար: Ստորև ներկայացնում ենք հավասար տարբերություններով երեք տարբեր ժամանակահատվածներում աշխարհում տիրող իրավիճակը՝ պարտքերի մասով (բոլոր տվյալները վերցված են McKinsey-ի զեկույցներից).
Աղյ. 1.
Համաշխարհային պարտքը և դրա հիմնական բաղկացուցիչները 2000-2014 гг.
|
2000* |
2007* |
2014** |
|||
|
Մլրդ. Դոլ. |
% |
Մլրդ . Դոլ. |
% |
մլրդ Դոլ. |
% |
Ընդհանուր |
87 |
100 |
142 |
100 |
199 |
100 |
Տնային տնտեսություն |
19 |
21,8 |
33 |
23,1 |
40 |
20,1 |
Ոչ ֆինանսական կազմակերպություններ |
26 |
29,9 |
38 |
26,7 |
56 |
28,2 |
Պետություն |
22 |
25,3 |
33 |
23,2 |
58 |
29,1 |
Ֆինանսական կազմակերպություններ |
20 |
23,0 |
37 |
26,0 |
45 |
22,6 |
*Վերջ 4-րդ քառորդ
**Վերջ 2-րդ քառորդ
2000-07 ընկած ժամանակատվածում համաշխարհային պարտքը աճել է 55 մլրդ. դոլարով: Հաջորդ 7 տարում աճը կազմել է 57 մլրդ դոլար: Առաջին փուլն ընկած է համաշխարհային ճգնաժամի նախապատրաստման շրջանում, իսկ երկրորդ փուլն արդեն բուն ճգնաժամի և դրանից դուրս գալու ժամանակահատվածն է: 2007-2009թ.թ. ֆինանսական ճգնաժամի պատճառը, ինչպես գիտենք, համաշխարհային պարտքի արագ աճն էր, որը 2000 թվականին կազմել էր համաշխարհաին ՀՆԱ-յի 246%-ը, իսկ համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամի սկզբին՝ 2007-ին, այն արդեն աճել էր՝ մինչև 269%: Երկրորդ ժամանակահատվածում (2007-2015 թ.թ.) համաշխարհային պարտքի աճը գերազանցեց առաջին փուլի աճին (57 մլրդ 55 մլրդ դիմաց): Համաշխարհային պարտքն էլ աճեց մինչև համաշխարհային ՀՆԱ-յի 286%:
Շարունակելի